بررسی صفت چند جزئی در زبان فارسی بر مبنای دستور نقش گرای هلیدی

پژوهش حاضر به بررسی، توصیف و طبقه بندی ساختاری و معنایی صفت های چندجزئی در فارسی معیار می پردازد. برای این منظور 240 داده که از میان مکالمه های روزمره، برنامه های صداوسیما، وبلاگ ها، وبگاه ها و شبکه های اجتماعی گردآوری شده است مورد بررسی قرار گرفت و داده ها در سه دسته کلی صفت های با درون داد صرفی، صفت های با درون داد نحوی و صفت های دوگانه طبقه بندی شد. پس از بررسی مشخص شد صفت های چندجزئی با درون داد صرفی یا حاصل ترکیب عطفی اند، یا در ساختشان وند واژه به کار رفته است و یا دارای صفتی مرکب اند. صفت های چندجزئی با درون داد نحوی هم بر اساس بود یا نبود سازه ی نحوی فعل (در قالب ستاک گذشته، حال یا امر) به دو دسته ی «صفت های با درون داد بند» و «صفت های در قالب بند با فعل محذوف» تقسیم شدند. در بررسی های معنایی نیز انواع فرآیندهای موجود در بندها بر اساس دستور نقش گرای سازگانی هلیدی مورد تحلیل قرار گرفت. نتیجه ی حاصل از این پژوهش نشان می¬دهد که صفت های چندجزئی در قالب الگوهایی ساخته می شوند که برخی از زایایی بالا برخوردارند مانند «دست به...» که برای ساختن صفت های چندجزئی بدون فعل بسیار زایا عمل می کند.